- Het Selectief Productief Collectief -

Het heeft zijn voor- en nadelen om over een grote verbeeldingskracht te beschikken alsook fijngevoelig te zijn. Vandaag speelt het in mijn nadeel. Ik zie een bibberende Belle met opengesperde oogjes vol angst die met een grote spuit in slaap wordt gebracht bij de dierenarts. Ik hoor haar angstkreet en voel hoe ze mij zoekt, haar vertrouwde mens. Al de hele voormiddag probeer ik die beelden uit mijn hoofd te krijgen want ze zorgen voor een knoop in mijn maag, vochtige ogen en verlamming.

Deze ochtend lok ik een nietsvermoedende Belle in de reismand. Dat gaat verbazingwekkend vlot, zeker als je bedenkt dat ze me ervoor nog een knauw in mijn kuit heeft gegeven omdat ze sinds gisterenavond geen eten meer kreeg. Tijdens de autorit huilt ze en ik zing, tevergeefs, liedjes, om haar maar ook mezelf te kalmeren. Ik maan mezelf aan flink te zijn in de dierenkliniek maar als een vrouw haar puppy niet wil loslaten wordt het mij ook allemaal te veel. Dus als ik aan de beurt ben komt er niets meer uit mijn keel want die zit volledig dicht. Ik wil nochtans vragen aan de onthaalmedewerkster of ik de dierenarts even persoonlijk kan spreken, want ‘ze mogen haar niet teveel anesthesie geven met haar twee halve pootjes minder en dat ze die ochtend onder bed nog een brokje had gevonden en of dat dan niet té gevaarlijk is en we de sterilisatie maar moeten uitstellen?’

Nochtans komt die sterilisatie geen dag te vroeg. Na een weekend in de Ardèche treffen we terug thuis een krolse Belle aan. Een kronkelend lijf, een klaagzang die door merg en been gaat en een weerbarstige drang om naar buiten te gaan. Het huis wordt hermetisch afgesloten maar als ze de kans schoon ziet, floept ze tussen onze benen, haar vrijheid en potentiële vrijers tegemoet. Gelukkig is een kat op twee achterpoten niet zo snel. Soms kijkt ze me verward aan, zoals pubers, wanneer hun hormonen beginnen op te spelen en ze verschieten van hun eigen harde woorden en de gekwetste blik van hun ouders.

‘Wat is er met Belle?’ De jongens kijken bedenkelijk als ze plat tegen de grond haar kont en staart hoog in de lucht steekt. Ik leg uit dat ze een onweerstaanbare drang heeft om te vrijen, dat ze geen blijf weet met zichzelf. Ik gooi in de groep dat het toch wel handig zou kunnen zijn mocht het bij de mens ook zo duidelijk geëtaleerd worden. ‘Broek af en kont in de lucht is groen licht. Zoniet: fikken thuishouden! Er zouden misschien niet minder verkrachtingen zijn, maar wel minder gedoe rond al dan niet expliciet gegeven toestemming. Nietwaar?’ Maar de jongens zijn al afgedropen.

Ik blijf er plezier in hebben om die pubers te jennen door over seks te praten. Na drie rondjes weet ik dan ook perfect hoe die kaart in te zetten. Als ze jengelend voor de open ijskast hangen ‘Wat eten we, toch iets normaals hoop ik? Duurt het nog lang voor we eten want ik heb nog niets gegeten vandaag? Of: Er is hier nooit iets in huis om te eten!’ dan trekken die zich weer heel snel in hun kamers terug als je hen langs de neus vertelt: ‘dat je wat achterloopt op schema omdat je zonet een passionele vrijpartij met hun vader hebt gehad.’

Ondertussen kook ik een grote kippenfilet en ben ik ook een stukje verse zalm gaan halen, allemaal voor Belle. En ik bereid me voor op een avondje voor de televisie met versufte kat op mijn buik. En ik beeld me in dat iedereen even blij zal zijn dat ze veilig en wel weer bij ons is en de jongens zullen zich naast ons in de zetel nestelen. En dat ze het niet erg zullen vinden dat er niet gekookt wordt want ik kan immers niet bewegen met een slapende Belle op mijn borst. Ook de andere dieren zullen al snuffelend de druktemaker weer in de roedel opnemen, want zonder haar is het maar heel stil in huis.

Ik kan dan ook heel goed menselijke gevoelens en gedragingen projecteren op dieren. Maar dieren die zijn gewoon, die zijn gewoon dier. En dat ga ik vanavond ook proberen toe te passen: gewoon zijn. Niets van alle wereldproblemen of het achterstallige werk, dat zich heeft opgestapeld toen ik in mijn verbeelding Belle zag sterven op de operatietafel en daardoor volledig catatonisch werd, zal ik binnenlaten. Ik zal gewoon een mens zijn die ongelooflijk opgelucht is dat ze weer als vanouds in mijn vinger bijt en dit telkens opnieuw met de mantel der liefde toedekt.




SL

Ge zijt al meer dan twee weken droog. En dan doelt ge niet op het weer – daar hebt ge geen zeg over – maar op de inwendige bevloeiing. Gij, ja gij, die al eens durfde klinken op het leven, ook wanneer dat net iets te hard terugklonk. Gij die wijn zag als sacrament, gin als zalving, rum als remedie. Neen, dat laatste is niet waar. Met rum hebt ge nooit iets gehad. Feit is: de droogte gaat u verdomd goed af.

Ge weet zelf niet goed hoe dat komt. Gij die uzelf vaak met haken en ogen aan elkaar moest rijgen om een soort samenhang te veinzen, ge zijt helder nu. Niet plotseling verlicht als de Dalai Lama, maar wel met meer zuurstof, meer scherpte, meer goesting. Alsof ge eindelijk een paar filters uit uw systeem hebt gespoeld en het daglicht u niet langer bijt maar uitnodigt.

En dus schrijft ge.

Niet voor de poen – die is er nauwelijks.
Niet voor het applaus – daar kunt ge niet goed tegen.
Maar omdat ge iets te vertellen hebt. Omdat een personage als Juliette zich in uw hoofd heeft genesteld.

Juliette is 83, draagt een vleeskleurig korset, legt elke avond haar vals gebit te weken in een glas zoutwater en heeft één beeld in haar hoofd dat een leven lang is blijven etteren. Welk beeld? Ha! Dat houdt ge schoon voor uzelf. Mensen moeten uw boek maar kopen als het af is.

Gij hebt Julliete neergeschreven met schroom, met wrangheid, met liefde. Niet om te choqueren, maar om te tonen hoe verwoestend één moment kan zijn. Hoe het zinnelijke bij sommige mensen niet tot bloei leidt, maar tot rotting. En terwijl gij haar de trap laat beklimmen, traag als een versleten typemachine, weet gij: dit is de roman waaraan ge zo lang niet begonnen zijt. Niet omdat ge niet wilde, maar omdat ge benauwd waart dat ge het weer eens niet zou kunnen. Dat ge niet. Dat ge niet goed genoeg. Maar zie u nu. Ge schrijft. Niet als een bezetene, maar als iemand die weet dat elke bladzijde telt. Elke zin, een oefening in aanwezig zijn. Elke passage, een ademstoot dichter bij uzelf. En dat heeft misschien alles te maken met het feit dat ge bij de avondval níet vlucht in het vloeibare, maar blijft bij het scherpe. Het heldere. Het naakte.

Ge weet het niet zeker, maar ge vermoedt: er gaat nog veel schoons komen. De zinnen zullen zich wel blijven aandienen.

Zoals Juliette dat ook deed.
Zonder aankondiging.
Maar precies op tijd.


JV

Er zijn mensen die bij een weerzien hun armen openen. Anderen die hun schouders ophalen. En dan zijn er de kussers. De wangkussers, welteverstaan. Het is een onnozel gebaar, denkt men – twee gezichten die elkaar even ontwijken terwijl lippen luchtzoenen simuleren – maar laat u niets wijsmaken: de kus bij het weerzien is een mijnenveld. Cultureel, geografisch, zelfs familiaal. En zoals bij elk mijnenveld geldt: wie zonder voorbereiding een stap zet, vliegt onherroepelijk de lucht in. Boem! Fini. Over and out.

In België hangt alles af van het gewest dat u frequenteert. In Brussel durft men al eens op drie zoenen over te schakelen, zonder waarschuwing vooraf. In Vlaanderen volstaan meestal twee. Tenzij het West-Vlamingen zijn die van het conservatieve type zijn, dan krijgt ge een handdruk én een blik alsof ge zojuist hun soep hebt beledigd. En in Wallonië? Wel, daar heeft men andere zorgen, zoals wijn, charcuterie en chansons die met het hart gezongen worden. De kus is daar slechts een randverschijnsel.

Het wordt pas écht verwarrend wanneer men de landsgrenzen oversteekt. In Nederland, waar men zogezegd nuchter is, kust men bij feestelijke gelegenheden ineens drie keer. Links, rechts, links. Of was het rechts-links-rechts? Ik ben ooit in Haarlem op een nieuwjaarsreceptie dermate heen en weer gekust dat ik even dacht dat ik in een carrousel terechtgekomen was.

Frankrijk is de moeder aller wangzoeners. Maar opgelet: het aantal varieert van regio tot regio. In Parijs: twee. In Montpellier: drie. In Corsica zelfs vier. Ik herhaal: vier. Tegen de tijd dat ik daar het hele welkomstcircus had afgewerkt, kon ik aanstalten maken voor het afscheid.

Mijn meest traumatische begroeting beleefde ik echter in Zürich. Ik was daar als gastspreker op een internationaal etiquettecongres (jawel, dat bestaat) en bij het binnengaan van de lobby kwam ik een Zwitserse collega tegen met wie ik reeds correspondentie had gevoerd. Ik boog lichtjes, in een beleefde knik zoals ik dat bij onze noordelijke buren heb geleerd. Hij daarentegen meende dat een handdruk volstond, maar verloor op het laatste moment zijn zekerheden en boog ook. Resultaat: we stootten met onze voorhoofden tegen elkaar als twee ezels in een geluidsloze botsauto. Daarna hebben we het ongemak weggelachen, al denk ik dat zijn lach er één van diepe culturele verwarring was.

Wat is nu het advies, hoor ik u vragen. Wel: ga nooit uit van uw eigen gewoonten. Pols subtiel naar de lokale gebruiken. Wacht indien mogelijk af wat de ander doet. En voor de twijfelaars: de beleefde knik is het Zwitsers zakmes van de begroeting. Ze is veilig, elegant en laat zo nodig ruimte om op te schalen.

Ik kus u niet ten afscheid, maar buig hoofs – hoe anders?! – het hoofd.

Uw immer welvoeglijke dienaar

Jean-Pierre Hoofs

OVER JEAN-PIERRE HOOFS
Hij mag dan geen sant in eigen land zijn, Jean-Pierre Hoofs is een man met naam en faam, niet in het minst in het Verenigd Koninkrijk. Hoofs stond decennialang aan het hoofd van de Londense School for Butlers & Hospitality, een instituut met wortels die teruggaan tot de 19^de eeuw. Na een rijkgevuld leven aan de overzijde van het Kanaal resideert de man sinds twee jaar weer in het lieflijke Brugge, zijn beminde geboortestad. Daar vult hij zijn dagen als gepensioneerde zinvol in, onder meer als vlot Engelssprekende gids in het Memlingmuseum. Daarnaast verblijdt én verlicht hij de lezers van Au Parleur met zijn wijze raad voor meer courtoisie en goede manieren.



JV

Jonge lui maken vooral nieuwe woorden. Ik herinner aan noppie (een klein mollig kind), aan biebie (schip), en diggeda (wagen). 't Blijkt hier opnieuw. En nu mogen de eerste sprekers en hoorders niet op nieuwerwetse fietsen gedoeld hebben, waarbij “dit woord zo goed beschrijft de gewaarwording bij het bijna geruisloos voorbijsuizen” ; zeker was fiets niet overal hét woord geworden, bij hoog en laag, maar vooral bij het volk, voor wie die korte woord was een “Godsend”, indien het niet gesuggereerd had hen van wie 't taalgevoel 't minst bedorven is. Daarom ook uitte zich die dame-bondslid aldus: “Fiets”, dat is een woord, niet gefabriceerd, maar geworden, ontstaan als een pure uiting van wat bij het zien van dat ding in de ziel omging. Ik heb me altijd verheugd, dat ik 't ontstaan van dat woord meegemaakt heb; ik vond 't zo aardig, daarin nog dat pure uiten terug te vinden, dat zo zeldzaam is, nu de woorden al zolang bestaan en de een ze van de ander leert, zonder zelfvoelen. Verheug u daarover en wees trots op dat woord, want geen andere taal kan het zo schilderachtig uitdrukken als de onze. Ja, ik durf zeggen, het woord “fiets” is in zijn soort al even mooi als Gorter's “Mei”!

B. H.

FS: Tot hier de commentaar van B. H. Valt ook op in de bovenstaande tekst dat woorden als “fonetis” er beter aan toe waren toen dan “fonetisch” nu.

Dan gaan we naar professor Luc De Grauwe die nog leeft en die ook een mening heeft in het spel.

1) Professor Prof Luc De Grauwe °1948 te Gent en professor Gunnar De Boel °1955 hebben een zeer goede hypothese. Zij kwamen daarmee in het nieuws in 2011 en in 2012. Een velo werd in Duitsland aanvankelijk een Viezpferd genoemd.

FS: Viez wordt inderdaad als fiets uitgesproken en dan zou viez zoiets betekenen als vice. Viezpferd is een “vicepaard” of de velo was een soort vervangpaard. Als voorbeeld geef ik nog: Viezführer is vice-leider. Natuurlijk zitten we met het probleem dat het Duitse woord voor fiets Fahrrad is geworden: rijwiel en niet fiets. Waarom zou dat woord dan naar hier overwaaien? Viez in het Luxemburgs betekent dan weer vies. Nochtans is de laatste verklaring (5) misschien de beste maar men kan het weer niet bewijzen.

De eerste fiets was een loopfiets uitgevonden door een onbekende persoon. De loopfiets had een stuur dat niet kon draaien en je reed ermee, door je met je voeten links en rechts van het tuig af te duwen op de grond. De eerste fiets was dus oorspronkelijk een onhandig ding want wie probeerde er rechtdoor mee te rijden was gedoemd op een bepaald ogenblik te vallen omdat je er je evenwicht niet mee kon behouden.

Toen kwam Karl von Drais in Duitsland op het idee een driewieler te maken met een stuurmechanisme met één kerend wiel vooraan zoals je vroeger bij ons nog wel een driewielige boerenkar zag getrokken door een paard.
Draisines worden weer gemaakt in een moderne versie. Ze hebben twee wielen achteraan en één stuurbaar wiel vooraan. Je zit erop als op een trapwagen en door het feit dat je meer kracht kunt zetten met je benen doordat je met je rug steunt tegen de rugleuning van je zitje kun je er behoorlijke snelheden mee halen. Ook als je stil staat kun je erop blijven zitten daar iets met drie wielen een grote stabiliteit heeft.

Later paste iemand dat principe van een stuurbaar voorwiel toe op de loopfiets. Dat was een grote vondst want nu kon je je onevenwicht corrigeren door met het stuur wat naar links en wat naar rechts te bewegen. Als je iemand ziet aanzetten met een fiets zie je vaak dat die traag rijdend met het stuur wat slingert rond een ideale rechte lijn. In werkelijkheid rijd je met een fiets niet via een rechte lijn maar maak je altijd een minieme slingerende beweging links en rechts van een rechte lijn. Zo bewaar je je evenwicht. Een mens die stapt maakt ook een dergelijke minimale afwijking om het evenwicht te bewaren. Die “stap” is kenmerkend voor een persoon en kan door AI herkend worden. Elke persoon stapt dus op een eigen typische manier herkenbaar ook als die van ver gefilmd wordt. Dat is iets wat men in China doet waar het individu zo vrij is, dat iedereen constant moet gefilmd worden. Big brother zit overal. Weet je niet waarover dit gaat, lees dan 1984 van Georges Orwell (1903 – 1950).

Einde deel 10

Fren Soop