- De Ongeschifte Gazet -

Is u dat ook al opgevallen, goede lezer? Mensen die zeggen dat het ‘maar om te lachen is’, zeggen heel vaak iets dat in het geheel niet om te lachen is. Dat kan iets racistisch zijn, of misogyn, of body shamend of politiek incorrect, of in het slechtste geval een combinatie van dat alles. Zo hoorde ik onlangs iemand uitkramen: ‘Wir mussen al die Joden vergassen’. Op alzulk een moment wordt (sic) heel snel (sick). Maar hey, niet flauw doen. Het was maar om te lachen. Gevolgd door: ‘Tegenwoordig moogt ge niks meer zeggen!’.

Ik ben niet aan de woke gedachte. Mijn eeuwig principe is: ‘Ik verafschuw wat u zegt, maar zal uw recht om het te zeggen met mijn leven verdedigen.’ O, Voltaire! Dat wil u nu spontaan roepen, hé? Ik zou het zelf ook wel intellectueel lekker vinden mij te kunnen beroepen op de wijsheid van de Franse schrijver, essayist, filosoof en vrijdenker. Het zou mijn gebrek aan een echt diploma wat compenseren. Edoch en maar… het citaat is niet van hem. De woorden werden hem in de mond gelegd door een Engelse biografe, genaamd Evelyn Beatrice Hall (1868-1956). Onder het pseudoniem S. G. Tallentyre publiceerde ze in 1906 'The Friends of Voltaire', waarin ze de Fransman tussen aanhalingstekens liet reageren op een werk van de filosoof Helvétius dat door de overheid veroordeeld was. Door die aanhalingstekens liet Hall uitschijnen dat Voltaire hemzelve aan het woord was. Later zou ze in een brief aan een New Yorkse wetenschapper bekennen dat de fameuze zin een formulering was van haarzelf. Niettemin blijft de mythe hardnekkig overeind.

Nu, die gedachte van vrijheid mag dan niet van Voltaire maar van Hall zijn, ze blijft wel bijzonder waardevol. Freedom of speech is een hoog goed. Tegelijk zijn er wel grenzen aan wat je nog als aanvaardbaar kan catalogeren. Een uitspraak die de woorden ‘Joden’, ‘moeten’ en ‘vergassen’ combineert, heeft niets te maken met een mening of het recht op vrije meningsuiting. Ze getuigt slechts van een stuitend gebrek aan geschiedkundige kennis én menselijkheid. En goede smaak, dat spreekt.

Een beetje weldenkend mens móet op zo’n moment reageren. Al was het maar om iets zo basic te zeggen als: ‘Pardoneer mij vriendelijk, maar zo gaan wij niet met elkaar om’. Fatsoen, weet u wel? Het hoge woord is eruit: ouderwets fatsoen. Niet toevallig een begrip dat in tijden van sociale media en veilig fulmineren van achter een computerscherm verder te zoeken is dan ooit. Waarmee ik ook meteen tot mijn eigenlijke punt wil komen. Het is makkelijk stoer en ‘humoristisch’ doen wanneer je de mensen over wie je stoer of humoristisch doet niet recht in de ogen moet kijken. Aldus is er een soort veilige, virtuele ruimte ontstaan waarin om het even wie maar wat verbale bagger kan uitkotsen. Dingen kan zeggen die hem anders een paar (wellicht terechte) muilperen zouden opleveren. Waartoe ik, voor alle duidelijkheid, niet oproep. Fysiek geweld brengt geen soelaas. Online lafweg gif spuien evenmin.

Het is al lang niet meer om te lachen.
Het is om te huilen.
Liefst bleven woorden iets om in te schuilen. Een deken. Een houvast. Troost.
Maar ze snijden. En slechts zelden nog iemand die om zichzelf bloost.


JV

Het belang van een bord verse soep kan nauwelijks onderschat worden. Dat wisten onze grootouders maar al te goed. Een middagmaal zonder dat vloeibaar krachtvoer was de naam middagmaal niet waardig. Mijn grootmoeder deed vaak balletjes in haar casserole. Zelf bereid en handgedraaid, dat spreekt. Tijdens het draaien werd mij alvast één zo’n balletje toegestopt, dat ik uiteraard met veel smaak opat. ‘Ja, maat’, zei mijn grootvader in zijn Lebbeeks dialect, ‘ge zijt met uw gat in de goei boerenboter gevallen.’ Hij mocht graag doen alsof die balletjes alleen in de soep gingen als de kleinkinderen er waren en hij doorgaans op zijn kinnebakkes moest kloppen. Cinema natuurlijk. Mijn grootmoeder was een keukenmatrone pur sang. En grootvader kwam niets tekort.

Het zal de noorderlingen onder u – in een zeker zuiders gelegen Lorgues waren ze beter af – niet ontgaan zijn dat het de voorbije zes weken vooral geregend heeft uit nauwelijks onderbroken grijze lucht. Een mens wordt daar een op den duur een beetje chagrijnig van. Geef mij maar echte winter, en krakende kou onder helderblauwe luchten, waarin je adem tekeningen trekt. De punt van je neus neigend naar dieprood, in duotoon met je wangen. En dan thuiskomen en een kom soep voor je neus. Met krokantjes, of spekjes, of balletjes, of een sprenkel room. Wat verse peterselie daarbij, al kan ook gesnipperde bieslook voor extra vrolijkheid zorgen.

Ik trok pas nog naar de winkel en laadde daar een goed ogende butternut pompoen in mijn kar. Toen ik thuiskwam inspecteerde mijn zoonmans meteen de aangekochte waar. Zijn ogen gingen een beetje glinsteren.
‘Pompoen, papa! Ga je soep maken?’
‘Ja’, zegde ik. ‘Vanavond of morgen, kies maar.’
Het was een domme vraag. Een overbodige vraag. Een vraag die niet gesteld hoefde.
‘Doe maar vanavond’, grijnsde zoonmans.

Voor soep bestaan duizenden recepten en die zijn wellicht allemaal even goed. Er schijnen regels te zijn voor pompoensoep, over wat je daarin doet en wat niet, maar ik doe gewoon mijn zin. Dat wil zeggen: veel pompoen, een lading ajuin en het hart van een bleekselder. Ik vind selderij altijd dat tikkeltje meer geven aan soep- en stoofgerechten. Soms ga ik voor een combinatie van pompoen en gele of rode paprika, al dan niet eerst geroosterd op het vel. Het is een beetje hoe de wind staat, en navenant mijn pet.

Overigens geen vleesballetjes deze keer. Ik heb wel van die ronde korstjes, die helemaal wak worden wanneer ze even hebben liggen dobberen in dat warme bad vol vitaminen. Ik hou wel van de dikte die de soep daardoor krijgt. Zoonmans krijgt ze liever naast het bord geserveerd in een apart kommetje. Hij voegt ze mondjesmaat toe, waardoor ze lekker blijven knisperen en kraken tussen zijn tanden.

Laat mij tot slot nog zeggen dat niet enkel het verorberen van de soep een feest is voor hart, buik en ziel. Ook het kookproces verblijdt mij telkens weer aanzienlijk. Je serveert jezelf een biertje en gaat aan de slag. Het begint al met het versnijden van de zorgvuldig gekozen verse groenten. Dat moois van de natuur dat door je handen gaat. Het repetitieve van het geslepen keukenmes, dat als een staccato door de materie glijdt. Het geluid en de geur van het stoven der legumes, terwijl zij overladen worden met een gulle plensbui van tijm. Het toevoegen van de bouillon, al dan niet vers getrokken van een kippenkarkas. Tot slot laurierbladeren, die een duik nemen in het ondertussen al licht borrelend brouwsel. Die aroma’s. Dat gepruttel. De damkap die lichtjes – lichtjes slechts! – zoemt. En het vooruitzicht op stromende liefde, die je met pollepels tegelijk opdient. Ach. Ik word nu al week en een traan wringt zich uit mijn ooghoek van anticiperend geluk.

Want dat is wat soep doet. Het is niet zomaar vloeibaar eten. Het is een proces, een ritueel, doordrongen van liefde, misschien wel het hoofdingrediënt. Liefde, waar je altijd een bordje meer kan van vragen. Tastbaarder wordt graag zien maar zelden.


JV

Na het debacle bij Provence’s Got Talent stond een reeds kwetsbare Kimberley Spears opnieuw op de rand van een depressie.

In bijgaand stukje schreeuwt zij haar verdriet uit in een pakkend liedje.

De redactie van Au Parleur leeft intens met haar mee en wenst haar alle steun toe. We kunnen slechts hopen dat zij de nodige kracht en energie vindt om door te gaan.


HL

In deze rubriek vergast (inmiddels) Alleenstaande Vader Tony u wekelijks op enkele glasheldere en ongecomplexeerde huishoudtips, helemaal op maat van al wie na de dagelijkse arbeid aanzienlijk leutiger dingen te doen heeft dan pakweg strijken, poetsen en pubers opvoeden. Bijverdienen in het zwart, bijvoorbeeld.

De 25^ste wet van Tony: zwartwerk is ook werk
Wie zoals als ik alles alleen moet betalen, is maar zelden aan de ‘nief patatten’, gelijk ze zeggen. Ik mag dan een schone positie hebben als Senior Fleet Advisor bij een gekend automerk, de rekeningen zijn niet van de poes. Ge kunt dat denken! Die van ons geweest heeft nooit gewerkt. Geen dag, hé! Alle kosten waren voor mij. ‘Dat is normaal hé, bieke’, zei die van ons geweest altijd. ‘Ah ja’, zei ze, ‘gij zijt de kostwinner en ik zorg voor de goeie sfeer thuis.’ Ik heb daar niet vaak iets van gemerkt, van die sfeer. Tenzij ik op zaterdag met de velovrienden op stap ging, ja, dán zat de sfeer er goed in. Maar dat was waarschijnlijk omdat die van ons geweest in geen velden of wegen te bespeuren was. Soit. Genoeg over het verleden. Feit is dat ik met twee tieners in huis dikwijls mijn portefeuille moet trekken. Dat vreet gelijk olifanten, dat wil merkkledij en een zakcent waar ik in mijn tijd maar kon van dromen. Boodschappen in de Aldi? Vergeet het maar. ’t Is altijd iets. Of ze vinden dat de melk anders smaakt (niet béter anders), of het wc-papier is te dun, of de chips van het huismerk zijn te krokant, of de choco smaakt niet naar Nutella, of… of… of. Niks is goed genoeg. ‘Doe eens boodschappen in de Delhaize’, zeggen die snotneuzen dan. Mijn kassaticket maal drie, mijn gedacht. Maar wat doet ge dan? Ge wilt uw kinderen content houden newaar, zij hebben niet zelf gekozen om hier rond te lopen. Het is nu zover gekomen dat ik besloten heb te gaan bijverdienen in het weekend. Gelukkig kan ik altijd rekenen op de ZjoZjo. En dus sta ik vanaf volgende week bij hem achter de toog, op vrijdagavond, zaterdagavond en zondag vanaf ’s middags, want dan heeft hij altijd den tv opstaan voor de sportliefhebbers. Stampvol zit het dan. Is het niet voor de koers, ’t is voor de voetbal en is het niet voor de voetbal, ’t is voor darts. Pas op, die sportfanaten die consumeren nogal. Die zijn niet bij te houden.
Ik moet zeggen dat ik eerst wat ongerust was, want ja, ik werk al en dan nog wat extra verdienen, dat voelt ge aan uw sociale lasten hé. Boem pats een dikke schijf erbij. Terwijl ge toch iets wilt overhouden aan een bijverdienste. Ah ja, anders hebt ge geen bijverdienste, maar een hoop extra kosten. De ZjoZjo stelde mij al snel gerust. ‘Tony’, zei hij, ‘maak u daarover geen zorgen. Ik betaal u in het zwart. Ik zeg altijd: zwartwerk is ook werk!’ Awel, kijk, dat wist ik dus niet, hé. Ge ziet: ne mens is nooit te oud om iets bij te leren. En bij te verdienen.

De 26^ste wet van Tony: The Sound of Music, ge kunt daar nooit te veel naar kijken
Ik ben een echte kerstmens, ge moogt dat weten. Ik heb al verteld dat er dit jaar voor het eerst een échte kerstboom in huis zal staan, nu die van ons geweest niet meer kan zagen over naaldverlies en vuiligheid. Weg met die plastiek. Maar er is nog een ander hoogtepunt. Een beetje welopgevoede mens zal wel weten dat de kerstperiode garant staat voor wat ouderwets filmplezier. Chitty Chitty Bang Bang, Mary Poppins, Home Alone en niet in het minst de moeder aller familiefilms: The Sound of Music. Schoon dat ik dat vind, schoon! Ah ja, dat is eigenlijk ook ne man alleen hé, die Van Trap. Oké, ’t is een baron en hij kan zich een knappe nanny permitteren, maar toch. Trouwens, alleen al voor Julie Andrews kijk ik elk jaar opnieuw. Ze mocht er zijn, in haar tijd. Hoe dan ook, The Sound of Music, ge kunt daar nooit te veel van hebben. Wat zeg ik? Ze moesten iedereen wettelijk verplichten te kijken. De wereld zou nogal eens een stukske schoner zijn.


JV

Stel je vraag aan Tony: